प्रायोजित आन्दोलन स्वतस्फुर्त भन्दा नि उकासियो। घाइते प्रहरी लखेटी लखेटी मारियो। मार्नै पर्थ्यो किनकि उसले प्रहरी पोसाक संगै सरकारको सिन्दुर लाएको थियो।  सरकार चलाउने नेता, संविधानसभामा चुनिने नेता, मृतक लाभांश ५०लाख घोषणा गर्ने नेता, आन्दोलन चर्काउने नेता, घुसपैठ गराउने नेता, बैठक गर्ने नेता, माग सुनवाई गर्ने नि नेता, दमन गर्न लगाउने नि नेता तर विडम्वना आजसम्म कुन चाँही नेता विरूद्ध भाला उठायौ? माग पुरा नगरिदिने कुन चाँही पहाडी नेता कब्जामा लियौ? तिमीहरूको ताण्डव परिवार पाल्न लठ्ठी लिइ सडकमा ओर्लिएको प्रहरी माथि किन? आन्दोलन शान्तिपुर्ण लोकतन्त्रमा कहाँ रोकियो? कहाँ दमन गरियो? हिजो राजसंस्था फालिंदा १९ जना मारिए। ढुंगामुढा भए तर सरकारी सिन्दुर लाएर सडकमा कर्तव्य पालना क्रममा लागि ओर्लिएकालाई नै मार्छु भन्दै कोही भाला-तरबार लिएर ओर्लिए झैं लाग्दैन न छिमेकीलाई जोगाईदेउ सडकमा ओर्लिनेलाई भन्दै गुहार्नु पर्यो? सुरक्षाकर्मीबाट १९ मर्दा राजाले राजसंस्था त्यागे जिम्मेवार बहन गर्दै। ४५-५० मारिए संघियताका नाममा एउटा कुनै नेता देखाइदेउ जस्ले जिम्मेवार बहन गर्छ? राजसंस्था  सही भन्न खोजेको होइन तर फरक यही छ शासक र गुलामी गर्ने बीच। शासक जिम्मेवार बन्छ जनता र आफ्ना कार्य प्रति  तर गुलामी गर्नेहरूलाई के थाहा जिम्मेवारी र जन-उत्तरदायित्व भन्ने!

 रंगभेदी भन्ने आरोप लगाए नि लगाउ, यस्तो निच कार्य गर्न उकस्ने र घटना गर्ने-गराउने मधेषी जो कोहीको अनुहार जति कालो छ नि मन नि त्यति नै कालो रैछ। 

तराई आज पनि अन्धकारमै होमिएको छ किनकि आज नि मधेषी भन्न रूचाउनेहरू आन्दोलन मार्फत हिजैकै ठेकदार जमिनदारलाई स्थापित गराउन चाहन्छ। राजेन्द्र महतो, उपेन्द्र यादव, महन्थ ठाकुर मन्त्री हुँदा मधेषी मुद्धा कति माथि उठ्यो कुन्नी? हिजो १ मधेष भन्दै घोषणापत्र बाँडेकै हुन तर जनताले पत्ताएनन् र चित्त बुझाएनन् र पार्टी भन्दा नि क्लबको हैसियतमा पुगे चुनाव संगै। विडम्वना ५-१० बहुलाहरूको उक्साहटले हिंसा उद्देश्य सहित हजारौ उठे तर लाखौंको मौनतालाई दमन गर्दै। सही मुलांकन हुँदो हो वा चाहने हो त जनमतको माग हुन पर्थो न कि विभाजन, स्वायत्ता भन्ने जस्तो छिमेकीको चलखेल मिसिएको नारा। तसर्थ जायज तरिका वैध र सर्वमान्य चुनावका नतिजा यिन्लाई मान्य छैन र जब चुनावी मैदानमा पछाडि परे टिकदम सुरू भयो पुरै विहारी फिल्मी शैलीमा। यिन्लाई बोलाएर वार्ता गरेर मन्त्री पद दिनु जायज माग नि तिलान्जली दिन्छन्। मधेषको हक हित भन्दा नि आफु ठेकदारबाट हटिएला भन्ने पिर हो यिन्को। चेत्तना भया!!

जय मधेश! 

मिलेर खाउ मधेष!!

गुलाम कि बादशाह ... पत्ता पल्टाउन बाँकी छ।

६७ प्रतिशत समर्थनमा आएको संविधान युगान्तकारी भनेर मान्ने भारत, छिमेकी राष्ट्र नेपालको झण्डै ९०% को समर्थनमा आएको संविधान मान्य छैन भन्दा शरम मान्नुपर्ने। हुनत देशी-विदेशी राजनीतिक चलखेल निकै फस्ट्याएको यस राज्यलाई प्रयोगशालाकै रूपमा प्रयोग गरिए विगतका समयमा र राज्यमा कोलाहाल मचाउने प्रपन्च खुब देखिए, सांसद खरिदबिक्रीका खेल धेरै भोगिए सरकार गठनका समय। यो महारोगका मुल जींवाणु आफै निस्तेज देखियो नेपालको संविधान २०७२ को जारी भएपछि र नेपालको प्रतिरोधात्मक शक्ति क्षीण गर्न निकै लागि परेछ। यत्रो कष्ट र परिस्थितिबीच संविधान आउँदा भारत चिढिनुले भारतिय विस्तारवादी नीति सशक्त ढंगबाट लान इन्दिरा गान्धीको अगुवाईमा बनेक 'र'को बर्षौ देखिको अथक मेहिनेतलाई सबै दल विशेषगरी तीन ठुला दलले नराम्रो झट्का त दिए र सिक्किमिकरण उद्देश्यमा तुषरापात भयो। ०७ साल देखि हस्तक्षेपको राजनीतिमा होमिएको भारत छिमिकी राष्ट्र रहेर पनि छेपारोले झैं रंग फेर्छ समय अनुसार आफ्ना नीतिमा। कहिले राजसंस्था काखी च्याप्ने र स्वार्थ पुरा नहुने देखेपछि च्यापेकालाई लात हान्ने र दल समाउने पुरानो रोग। १७ साल र त्यसपछिका घटनाक्रम निगरानी राखिरह्यो, ३६ देखि ४६ सालसम्म आइपुग्दा नि अनेक टिकडम भए। ४७ पछि त सतहमै देखिन थाले,  भारतियमुलकालाई नागरिकता दिलाउन अनुकुल प्रावधान जुटाउन मैदानमै उत्रियो। आफ्ना उद्देश्य प्राप्ती हुने बाटोका बीचमा विरोधका आवाज गुन्जाउने र आफ्ना सिक्किमिकरण अभियानमा खत्तरा देखिने षड्यन्त्रपुर्वक मारिए। स्व. मदन भण्डारीको षड्यन्त्र पूर्वक हत्या पनि यसै अभियानको उपज हो कि समग्र नयाँ ढंगबाट अगाडि बढ्न लागेको  कम्युनिष्ट आन्दोलनमाथि धक्काको नियत भन्ने दुविधा अझै प्रस्ट छैन।  साथसाथै भारतले देख्न नचाहेको भारतबाट नभई अन्य मुलुकबाट हतियार  खरिद र आयातका विषय सो कुरा अगाडि बढाउने नेपालको राजदरबार। पहिले राजा विरेन्द्रका परिवार र पछि नेपालबाट राजसंस्था नै सकिए निकै षड्यन्त्र र चलाखीपूर्वक। अस्थिरताले मुलुक कमजोर गराएर कुनै एक पक्षलाई केही समय बलियो तुल्याई स्वार्थ पुर्ती गराउने खेलमा भारत लाग्यो र जल- विधुतका सम्झौता एकढंगिए हिसाबले हत्याउन लागिपरिरह्यो। राजा ज्ञानेन्द्रे जब अलि तंग्रिएर सार्कमा कुटिल ढंगबाट प्रस्तुत भए भारतले नेपालको राजनीति काबुमा ल्याउन राजसंस्थानै फाल्ने उद्देश्य सहित फेरी दलहरू बटुलेर  समर्थनमा उत्रियो र राजा एक्लिए र फाँलिए। यस्तै चक्रव्यूहमा देश घुमिरह्यो र भारत आफ्ना उद्देश्य प्राप्तीमा कुटिल चाल चल्दै लग्यो। 
तर आज परिस्थिति भिन्न भए। हिजो ठुलो जमात थियो भारतको मिसनमा फाइदा पुराउने दलहरू तर त्यो दल आज खुम्चियो र जहाँबाट भारतले आफ्ना नेपालको राजनीति पंक्तिमा अनेक प्रलोभन, खरिदबिक्रीले आफु अनुकुल बनाएका खेलाडी सिंगो मुलुकका लागि चाहिएको नेपालको संविधान २०७२ निर्माण समयमा अन्त्यसम्म टिक्न सकेन। नेपाल सिंगो खेल मैदान बनाउन सफल भारत नीति अन्तत सिमानाका केही जिल्लामा पुगेको छ र यो खेल बन्द गराएर सिमा पारि नै पुराउन निकै चुनौतिपुर्ण छ। नेपालले दोस्रो पटक फेरी नाकाबन्धी सम्म भोग्न पर्ने घुर्काई सुन्न पर्या छ र खत्तरा देखिन्छ।
जे होस् भारतिय राजनीतिलाई नमिठो झापड लाग्यो। कुनै समय भारतको प्रिय मानिने नेता केपी वली तारो भएका वर्तमान अवस्थामा छन्। भारतिय विस्तारवाद , विदेशी प्रभु विरूद्ध आन्दोलननै छेडेका प्रचण्ड झन् तारो नै छँदै थिए र अहिले फेरी आक्रामक भाषणमा उत्रिएको देखिन्छ। साथै स्थापनाकाल देखिनै निकट रहेको नेपाली कांग्रेसले पनि संविधानका विषयमा भारतलाई चिड्याएकै कुरा त प्रस्ट देखिन्छ विदेशी दुत र विदेश मामिला सम्बन्धमा निस्केका विज्ञप्ताको भाव बुझ्दा।  हेर्न बाँकी छ, भारतले नचहाँदाको नेपालले आफ्नो संविधान उदाहरणियरूपमा झण्डै ९० % प्रतिनिधित्व सहित बनाएको त  देखियो। छिट्टै नयाँ सरकार बन्ने छाँटकाँट देखिन्छ। अब यस समयमा बन्ने सरकार कस्तो होला देख्न बाँकी छ। गुलाम कि बादशाह रैछ..... पत्ता पल्टाउन बाँकी छ।
जय होस्!
शुभ रहोस्! 
समृद्ध बनोस्!
स्वागतम!! 'नेपालको संविधान २०७२' 
जय नेपाल!
- संजय गेलाल 
चाँगु-५, भक्तपुर